Nowe życie po zawale: Budowanie odporności psychicznej w procesie rekonwalescencji

Prof. dr hab. n. med. Ryszard Piotrowicz w rozmowie z dr Adrianną Sobol w podcaście „Zdrowie zaczyna się w głowie” podkreśla znaczenie kompleksowego procesu wspomagającego osoby z chorobami serca w odzyskiwaniu zdrowia i jego długotrwałe utrzymanie.

Jak wrócić do pełni zdrowia po zawale serca? 

Aby w pełni zregenerować organizm po incydencie sercowo-naczyniowym, niezbędne jest zadbanie 
o sferę psychiczną i najbliższe otoczenie. Na nasz dobrostan wpływa w dużym stopniu m. in. rodzina i przyjaciele oraz sfera zawodowa. Zdecydowana większość pacjentów zanim trafi na oddział intensywnej terapii nie zdaje sobie sprawy, że to stres np. wywołany pracą był bezpośrednią przyczyną zawału serca, którego doświadczyli. 

Według dr Adrianny Sobol, ambasadorki kampanii „Akcja Kardioprotekcja”: „(…) stan emocjonalny jest to wytwór środowiska, w którym człowiek funkcjonuje. Jest to skutek funkcjonowania w naszej cywilizacji, a ta nakłada na nas obowiązek walki z przeciwnościami, co wywołuje u pacjentów przewlekły stres. Depresja jest obecnie uznawana za chorobę cywilizacyjną, bardzo często u jej podnóża są stany lękowe, które stopniowo wyniszczają nasz organizm”.

Pacjent, budząc się na sali intensywnej terapii, zastanawia się: dlaczego się tutaj znalazłem? Co się ze mną stało? Co się wydarzyło? Zamiast poczucia ulgi i radości , że udało się go uratować, odczuwa stres, przygnębienie i jest przerażony nową sytuacją, w której się znalazł. Dlatego kluczowe jest udzielenie wsparcia psychologicznego w postaci rozmowy z psychologiem, jeszcze w czasie pobytu pacjenta na sali intensywnej terapii. Zwłaszcza, że po wypisaniu ze szpitala większość pacjentów wraca w samotności do domu i tam musi odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Aby terapia przyniosła oczekiwane efekty, pacjent musi sobie uświadomić, jak ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich i ciągłość rehabilitacji kardiologicznej. Jak podkreśla prof. dr hab. n. med. Ryszard Piotrowicz: „pacjent musi być partnerem całego zespołu, który realizuje kompleksową rehabilitację. Nie jesteśmy w stanie pomóc pacjentowi, który nie współpracuje, więc najważniejsze działania to są te, które mają na celu uświadomienie pacjentowi, dlaczego tak się stało".

Pacjent powinien się zastanowić, jakie są jego priorytety w życiu i przemyśleć czy warto skupić się na innych rzeczach m. in. szczęściu, zdrowiu oraz spokoju. Niestety, bez zmiany nastawienia, sama  rehabilitacja nie przyniesie pożądanych efektów – to pacjent musi być gotowy na zmiany i powinien czerpać przyjemność z działań, które podejmuje w ramach swojej terapii.

„Osoba po zawale myśli, że jak już wyszła ze szpitala i czuje się dobrze to nie jest już chora. A to myślenie niestety jest błędne. Pacjent wciąż jest chory na nieuleczalną chorobę – miażdżycę i aby nie doprowadzić do ponownego zawału czy nawet zgonu, musi zmienić podejście do życia, zmienić swoje priorytety” – dodaje prof. Piotrowicz.

Efektywna rehabilitacja kardiologiczna – czyli jaka ?

Najlepsze rezultaty rehabilitacji są osiągane, gdy pacjent jest zmotywowany, czerpie przyjemność z działań oraz rozumie cel terapii, a także dostrzega pozytywne efekty poprawy swojego zdrowia czy sprawności. Kluczowe w motywowaniu pacjenta do zaangażowania się w codzienną aktywność fizyczną są rozmowa i edukacja. Lekarz prowadzący powinien ocenić kondycję pacjenta i na tej podstawie dostosować indywidualny plan ćwiczeń, który będzie nie tylko efektywny, ale i bezpieczny. 

„Najzdrowszy jest wysiłek umiarkowany – to znaczy, że w trakcie wysiłku np. podczas marszu Nordic Walking pacjent nie jest na tyle zadyszany, że nie może rozmawiać z drugą osobą. Sport powinien być jak tabletka, którą łykamy codziennie, jeśli pacjent ćwiczy tylko w weekendy, może sobie tylko zaszkodzić. To musi być wysiłek umiarkowany, systematyczny, codzienny (…). Ponadto musi być to radosne i chciane przez pacjenta. Pacjent musi sobie uświadomić, że to od niego zależy jak będzie wyglądało jego dalsze życie” – zauważa prof. Piotrowicz. 

Rehabilitacja kardiologiczna wymaga uwzględnienia zarówno aspektów fizycznych, jak 
i psychologicznych. Pacjenci muszą zrozumieć, że stres i styl życia mają istotny wpływ na kondycję ich serca. Kluczowym elementem jest współpraca z lekarzami i specjalistami, ale także własna motywacja do zmiany nawyków i podejścia do życia. Rehabilitacja powinna być dopasowana do indywidualnych preferencji i możliwości pacjenta, skupiając się na regularnym, umiarkowanym wysiłku fizycznym, który przynosi radość i satysfakcję. Ostatecznie, sukces terapii kardiologicznej zależy od zaangażowania pacjenta i jego gotowości do wprowadzenia pozytywnych zmian w życiu.

Kampania „Akcja Kardioprotekcja” ma na celu nie tylko zwiększenie świadomości na ten temat, ale również promowanie proaktywnego podejścia do życia. Zgodność wśród specjalistów co do zasad kardioprotekcji i potrzeby wczesnej interwencji jest kluczowa dla zapobiegania poważnym konsekwencjom zdrowotnym, takim jak zawał serca, udar mózgu, czy przedwczesna śmierć.

Całość podcastu znajduje się na stronie kampanii: www.kardioprotekcja.pl w zakładce KardioRehab.

Druga edycja kampanii „Akcja Kardioprotekcja” ma na celu poprawę świadomości dotyczącej prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Działania edukacyjne obejmują upowszechnianie wiedzy na temat stosowania kardioprotekcji oraz rehabilitacji kardioprotekcyjnej w społeczeństwie, jako skutecznego sposobu zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym. W skład Rady Ekspertów tegorocznej kampanii wchodzą: prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski, prof. dr hab. n. med. Ryszard Piotrowicz oraz ambasadorzy: dr. Adrianna Sobol, dietetyk Klaudia Wiśniewska oraz fizjoterapeutka Dominika Rosińska. 

Inicjatorem kampanii jest Zentiva, właściciel leku Polocard.