Dominik Łazarz: Osiemnaście lat w UE. Czy Polska skorzystała?

Niedawno obchodziliśmy 18. rocznicę członkostwa Polski w UE. Przez ten czas nasz kraj zmienił się nie do poznania, m.in. ponad 50% wzrost PKB, nowe autostrady, lotniska, budynki użyteczności publicznej, zmodernizowane linie kolejowe czy odrestaurowane zabytki świeckie i sakralne, a co najważniejsze możliwość pracy, edukacji, podróżowania bez żadnych kontroli i problemów na granicach państw UE.

Jednoczenie się kontynentu europejskiego to ogromny sukces wielu osób, jego zwieńczeniem jest dzisiejsza Unia Europejska, która odgrywa wiodącą rolę w świecie, jako elitarny klub bogatych i demokratycznych państw. Dziś przyzwyczailiśmy się do tego co przez kilka dekad udało się wypracować, a najważniejsze to brak wojen pomiędzy państwami UE. Swoboda przepływu ludzi, towarów, usług i kapitału to podstawowe zasady unijne, które otwarły wielu osobom nowe perspektywy rozwoju. Polska i Polacy z tych swobód dziś korzystają pełną piersią.



Warto zaznaczyć, że pandemia koronawirusa oraz wojna w Ukrainie pokazały skuteczność działania UE. W kontekście pandemii można wymienić m.in. wspólnotowe hurtowe zamówienia środków ochrony osobistej czy szczepionek dla krajów UE, a także Unijny Mechanizm Ochrony Ludności, z którego skorzystało ponad pół miliona obywateli UE przebywających poza kontynentem. Z kolei wspólne decyzje państw UE o wielowymiarowych sankcjach wobec agresji putinowskiej Rosji na Ukrainę, pokazały, że instytucje i państwa Zjednoczonej Europy mają dużą moc sprawczą i mogą mówić jednym głosem.

Jednak warto się skupić na kilku wybranych twardych danych pokazujących ogromną zmianę w przeciągu osiemnastu ostatnich lat. Jeden z najważniejszych wskaźników to zmiana Produktu Krajowego Brutto (PKB), skumulowany wzrost PKB dla Polski wyniósł ponad 50% od momentu członkostwa w UE. W wyniku czego Polska osiągnęła blisko 77% PKB per capita całej UE, w 2004 roku było to niecałe 50%. Pewien wpływ na te dobre wyniki ma ilość środków jakie Polska otrzymała z budżetu UE, jak podaje Ministerstwo Finansów RP na koniec marca 2022 roku było to blisko 220 mld euro. Po odliczeniu wpłat do europejskiego budżetu, dodatnie saldo naszego członkostwa wyniosło blisko 150 mld euro. Należy również zauważyć, że obecnie jesteśmy największym beneficjentem funduszy unijnych ze wszystkich krajów Wspólnoty.

Zastanawiając się nad bilansem członkostwa warto również przyglądnąć się eksportowi polskich towarów, gdzie blisko 80% przypada na kraje Unii Europejskiej. Największym partnerem Polski są Niemcy do których trafia ok. 1/4 naszych towarów. Co ważne w zakresie wymiany handlowej z krajami UE mamy ogromną nadwyżkę wynoszącą ok. 25 mld euro w 2021 roku. Do tego można dodać spory spadek stopy bezrobocia z blisko 20% w 2004 roku do ok 3% obecnie.

Kończąc chcę jednak zaznaczyć, że Unia Europejska to przede wszystkim wspólnota wartości, to poszanowanie każdej jednostki ludzkiej bez względu na m.in. pochodzenie, rasę, religię, orientację seksualną czy niepełnosprawność, to gwarancja demokracji, której filarem jest praworządność.

Dominik Łazarz, autor artykułu, ekonomista, doktorant rzeszowskiej WSIiZ, ekspert ds. UE Europe Direct w Rzeszowie oraz Gdańsku. Przez blisko 10 lat pełnił funkcję dyrektora Regionalnego Centrum Informacji Europejskiej, a później Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Rzeszowie