Usprawiedliwiamy pracę na czarno i utrudnianie pracy komornikom

„Moralność finansowa Polaków”. Tak nazywa się cykliczna analiza, która powstaje z wykorzystaniem ocen nadużyć konsumentów i usprawiedliwiania lub braku usprawiedliwiania tych nadużyć.

Większość Polaków uważa, że praca na czarno jest OK 

Z raportu „wynika, że:

• 58,9 proc. ankietowanych znajduje usprawiedliwienie dla pracy na czarno, żeby uniknąć ściągania długów z pensji,
• 52,3 proc. uważa, że możliwe jest zaakceptowanie przepisywania majątku na rodzinę, żeby uciec przed wierzycielem,
• 48,5 proc. przyznaje, że można usprawiedliwić częstą zmianę rachunków bankowych, aby utrudnić pracę komornikowi.

– W Polsce panuje wysoki stopień przyzwolenia na niespłacanie zobowiązań – komentuje Marcin Czugan, prezes Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce. – Aby usprawiedliwić akceptację nadużyć, często używany jest argument, że w ten sposób konsumenci wyrównują rachunki chociażby z instytucjami finansowymi, komornikami czy urzędami skarbowymi.

Część usprawiedliwia nawet wyłudzenia kredytów 

Jesteśmy w stanie usprawiedliwić na przykład:

• zatajanie informacji uniemożliwiających wzięcie kredytu (49,6 proc.), 
• niezwrócenie uwagi kasjerowi, który pomylił się na własną niekorzyść (34 proc.), 
• posługiwanie się cudzym dokumentem tożsamości w celu zaciągnięcia długu (9,6 proc.).

Jedna trzecia badanych uzasadnia zawyżenie wartości poniesionych szkód, żeby uzyskać wyższe, chociaż nienależne odszkodowanie. 

– Choć poziom akceptacji dla niektórych zachowań obniżył się w porównaniu z poprzednim rokiem, jak w przypadku pracy na czarno (z 61,6 proc. w 2023 r. do 58,9 proc. w 2024 r.), to zakres przyzwolenia społecznego na nadużycia konsumenckie w sferze finansowej pozostaje od lat na wysokim poziomie – podkreśla Jerzy Biskup z Ikano Bank Polska.

Tegoroczny wynik Indeksu Akceptacji Nieetycznych Zachowań Finansowych wyniósł 43,3 pkt.

Autorzy i partnerzy raportu

Autorką raportu „Moralności finansowej Polaków” jest prof. Anna Lewicka-Strzałecka, badaczka etyki życia gospodarczego. 

Partnerami: Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor, EOS Poland, Ikano Bank, Ultimo.