Jutro marsz pamięci w hołdzie rzeszowskim Żydom

Pierwszy transport ofiar wyruszył z Rzeszowa do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu 7 lipca 1942 roku. Następnie miały miejsce kolejne deportacje i egzekucje rzeszowskich Żydów. Zachowanie pamięci o tych tragicznych wydarzeniach jest naszym obowiązkiem moralnym i historycznym.

Uroczystości, które upamiętnią likwidację rzeszowskiego getta, odbędą się 6 lipca 2023 roku o godzinie 18:00 na Placu Ofiar Getta. Pod Kamieniem Pamięci usłyszymy relacje świadków tych okropnych wydarzeń oraz damy głos potomkom rzeszowskich Żydów. Będzie również odmówiona modlitwa w intencji ofiar. Następnie w milczeniu przejdziemy ulicami: Kopernika, Grunwaldzką, Matejki, Moniuszki, Cieplińskiego i Pułaskiego aż do dworca PKP Staroniwa. Podczas marszu będziemy nosić symbole naszej pamięci, takie jak wstążki z imionami i nazwiskami rzeszowskich Żydów oraz afisze i szyldy przedwojennych żydowskich warsztatów, sklepów i stowarzyszeń. Dzięki nim będziemy przywoływać konkretne postacie spośród anonimowego zbioru ofiar, które były znajomymi, sąsiadami i współpracownikami naszych przodków, tworzącymi niegdyś niepowtarzalną tkankę społeczną Rzeszowa. Po zakończeniu marszu, podobnie jak w poprzednich latach, w Synagodze Staromiejskiej przez całą noc będzie płonąć światło, przypominając mieszkańcom Rzeszowa o żydowskich obywatelach tego miasta.

Informacje historyczne:

Przed wybuchem II wojny światowej w Rzeszowie mieszkało ponad 13 tysięcy Żydów, co stanowiło około 30 procent populacji miasta. Przed eksterminacją, szacuje się, że liczba ta wzrosła do około 23 tysięcy, zarówno przez przybycie Żydów urodzonych w Rzeszowie, jak i przesiedlenie mieszkańców z Łodzi, Kalisza i Śląska. Ponadto, w getcie w Rzeszowie znaleźli się również żydowscy mieszkańcy pobliskich miasteczek, którzy wcześniej zostali zamknięci w gettach w Czudcu, Głogowie, Kolbuszowej, Leżajsku, Sędziszowie Małopolskim, Strzyżowie i Tyczynie (w kolejnych miesiącach do Rzeszowa sprowadzono również grupy Żydów z Krosna, Jasła i Sanoka). Pierwsza akcja deportacyjna w rzeszowskim getcie odbyła się między 7 a 13 lipca 1942 roku. Szacuje się, że w deportacjach lipcowych do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu wywieziono około 10-12 tysięcy osób, około 2-3 tysiące zostało rozstrzelanych w lesie pod Głogowem, a wielu innych straciło życie w samym getcie. Kolejne największe deportacje miały miejsce w sierpniu i listopadzie 1942 roku. Historycy szacują, że z rzeszowskiego getta do Bełżca deportowano od 15 do 22 tysięcy Żydów.