Dramat rodziny rozegrał się rankiem 24 marca 1944 roku. Wszystko na skutek donosu granatowego policjanta Włodzimierza Lesia. Powodem dramatu były prawdopodobnie osobiste "porachunki" Lesia i jednego z Żydów Goldmana. Goldman za nim trafił do Ulmów, ukrywał się dzięki Lesiowi. Ten jednak w zamian za schronienie wymusił na nim oddanie całego swojego majątku. Goldman zaczął jednak domagać się zwrotu, a Leś chcąc uciec od kłopotu, doniósł na Goldmana. Skazał w ten sposób na śmierć 17 osób. Sam Leś został skazany później na śmierć przez państwo podziemne. Wyrok wykonano.
Rodzina, która na pierwszym miejscu stawiała pomoc bliźnim
Józef i Wiktoria Ulmowie nie byli zamożnymi ludźmi. W momencie śmierci mieli szóstkę dzieci Stanisławę, Barbarę, Władysława, Franciszka, Antoniego i Marię. W drodze było siódme dziecko małżeństwa. Niemcy wprowadzili na terenie okupowanej Polski surowe prawo. Każdy kto ukrywał Żydów musiał liczyć się z tym, że grozi mu śmierć. Małżeństwo Ulmów podjęło to ryzyko.
24 marca Niemcy w bestialski sposób zamordowali najpierw Żydów, a później całą rodzinę Ulmów. Po rozstrzelaniu wszystkich rozpoczęli libację alkoholową i rabunek gospodarstwa. Do patrzenia na egzekucję zmusili Polaków mieszkających w Markowej. Miała to być dla nich nauczka. W 1995 roku rodzina Ulmów otrzymała tytuł: "Sprawiedliwi wśród narodów świata"
Muzeum Ulmów w Markowej
W 2016 r. w Markowej, po wieloletnich staraniach Samorządu Województwa Podkarpackiego otwarto muzeum ich imienia, które poświęcone jest wszystkim Polakom ratującym Żydów w czasie II wojny światowej. Od 2018 r. w rocznicę tragicznych wydarzeń w Markowej – 24 marca – decyzją Sejmu, Senatu i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
- czytamy w uzasadnieniu stanowiska Sejmiku Województwa Podkarpackiego. Dalej czytamy:
Jednocześnie historia i cnoty Józefa i Wiktorii Ulmów stały się podstawą do wszczęcia ich procesu beatyfikacyjnego w kościele katolickim. Najważniejszy krok w tym działaniu miał miejsce 17 grudnia 2022 r., kiedy Papież Franciszek zatwierdził dekret o męczeństwie rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów i upoważnił Dykasterię Spraw Kanonizacyjnych do jego opublikowania. Beatyfikacja Rodziny Ulmów – Wiktorii, Józefa, Stasia, Basi, Władzia, Frania, Antosia, Marysi i dziecka nienarodzonego, planowana jest w 2023 roku, a szczegóły tego wydarzenia ustalane są obecnie pomiędzy Stolicą Apostolską a Archidiecezją Przemyską.
Sejmik Województwa Podkarpackiego dla podkreślenia związków tej niezwykłej Rodziny z Podkarpaciem, rozszerzenia wiedzy o niej oraz upowszechnienia wiedzy o wypływającym z jej historii pozytywnych wzorcach zachowań ustanowił już Rok 2014 Rokiem Rodziny Ulmów na terenie województwa podkarpackiego. Obecne ustanowienie przez Sejmik Roku 2023 Rokiem Rodziny Wiktorii i Józefa Ulmów z dziećmi na Podkarpaciu w ramach przygotowań do planowanych w bieżącym roku uroczystości beatyfikacyjnych niewątpliwie przyczyni się do ugruntowania wielkiego dziedzictwo bohaterów z Markowej, gdyż uniwersalna wartość ich postawy i przesłania stanowi bezcenne wsparcie dla krzewienia najcenniejszych wartości chrześcijańskich i humanistycznych, a co za tym idzie rozwoju wspólnoty kształtującej swoje funkcjonowanie w oparciu o ideały prawdy, braterstwa, solidarności i miłości bliźniego.
Komentarze